اجزای فرآورده: خارمریم (Silybum marianum) کنگر فرنگی (Cynara scolymus) زردچوبه (Curcuma longa) قاصدک (Taraxacum officinale) براساس وجود حداقل 60 میلی­ گرم سیلیمارین تام و 5 میلی­ گرم کورکومین در هر کپسول مدارک بسیار مهمی از تاثیر خار مریم بر محافظت از کبد حیوانات در برابر سموم مختلف و داروهای هپاتوتوکسیک وجود دارد. در بررسی اثر محافظ کبدی عصاره خارمریم در رت مشخص شده که این عصاره می­تواند به طور موثری از اختلال عملکرد و فیبروز کبدی ناشی از متوترکسات جلوگیری نماید. بیماری کبد چرب غیرالکلی (Nonalcoholic fatty liver disease (NAFLD ، یکی از شایع­ترین علل اختلالات مزمن کبدی در غرب است. این بیماران، همزمان به بیماری­های قابل توجه بسیاری مانند دیابت، هایپوتیروییدی و سندروم متابولیک مبتلا هستند. به علت اپیدمی چاقی و دیابت نوع دو، شیوع بیماری کبد چرب در کودکان و بزرگسالان به سرعت رو به افزایش است. چاقی، مقاومت نسبت به انسولین، استرس اکسیداتیو، سایتوکاین­ها و آدیپوکاین­ها عوامل موثر در پاتوژنز NAFLD را تشکیل می­دهند. رویکرد درمانی در این بیماری بر اساس مداخله در شیوه زندگی است اما روی درمان دارویی ایده ­آل هیچ اتفاق نظری وجود ندارد. داروهای مورد استفاده در درمان NAFLD باید وزن بدن را کاهش دهند، مقاومت نسبت به انسولین و سایر تغییرات متابولیک را بهبود بخشند، با تاثیر به عنوان یک ضدالتهاب و تعدیل­ کننده سیستم ایمنی، ارتباط بین بافت چربی و عملکرد کبد را کاهش دهند و با متوقف نمودن استرس اکسیداتیو، پیشرفت استیاتوز کبدی به سمت التهاب و فیبروز را تعدیل نمایند.

مطالعات فارماکولوژیک نشان داده ­اند که اجزاء فعال خارمریم (سیلیمارین و سیلیبین) دارای خواص هپاتوپروتکتیو، آنتی اکسیدان، ضدالتهاب و ضدفیبروز هستند و علاوه بر این، بیوسنتز پروتیین و بازسازی سلول‌های کبدی را تحریک نموده و تعدیل­ کننده سیستم ایمنی هستند. خارمریم یکی از قدیمی­ ترین گیاهانی است که تحقیقات گسترده‌ای پیرامون تاثیر آن در درمان بیماری­های کبد صورت گرفته است.

مطالعات متعدد نشان داده ­اند که جزء فعال خارمریم به نام سیلیمارین دارای خواص محافظ کبدی زیادی است و در سال­های اخیر چندین گزارش پیش کلینیکی و کلینیکی، سیلیمارین را به عنوان درمان NAFLD معرفی کرده­ اند. در یک کارآزمایی بالینی دوسوکور با کنترل دارونما که به مدت 21 روز روی 57 بیمار مبتلا به هپاتیت حاد ویروسی صورت گرفت، گروه دریافت کننده خارمریم بهبود قابل توجهی پیدا کردند. همچنین در یک مطالعه بالینی دوسوکور با کنترل پلاسبو در 106 سرباز فنلاندی مبتلا به بیماری الکلی کبد، در مدت 4 هفته، در گروه درمان شده با خارمریم کاهش قابل توجه آنزیم­های کبدی و بهبود هیستولوژیک کبد از طریق بیوپسی 29 بیمار مشاهده شد. در دیگر مطالعه بالینی دوسوکور با کنترل پلاسبو روی 170 بیمار مبتلا به سیروز کبدی الکلی یا غیرالکلی، میزان بقای 4 ساله در گروه درمان شده با خارمریم 58 درصد و در گروه پلاسبو 38 درصد و از نظر آماری قابل توجه بود. علاوه بر این، در آنالیز 19 کارآزمایی تصادفی، محققین نتیجه گرفتند که خارمریم به طور قابل توجهی در کاهش مرگ و میر ناشی از سیروز کبد موثرتر از دارونما بوده است.

بر اساس نتایج مطالعه انجام شده در رت ؛ درمان با عصاره کنگر فرنگی، از کبد در مقابل آسیب کبدی ناشی از CCl4 محافظت نموده و ممکن است در درمان بیماری مزمن کبد در انسان ارزشمند باشد. در این مطالعه تاثیر ترکیب عصاره کنگرفرنگی - سیلیمارین نسبت به تاثیر عصاره کنگرفرنگی به تنهایی یا سیلیمارین به تنهایی ارجحیت نداشت. همچنین در یک بررسی مشخص شد تجویز عصاره برگ کنگر فرنگی به میزان 900 میلی­ گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن در روز و عصاره ریشه کاسنی (Cichorium intybus) به میزان 450 میلی­ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز، تغییرات ایجاد شده در آنزیم­های کبدی و آسیب هیستوپاتولوژیک بافت کبد رت به علت CCl4 را برطرف میکند. زردچوبه دارای اثرات محافظ کبدی شبیه سیلیمارین است. مطالعات انجام شده در حیوانات، اثرات محافظ کبدی زردچوبه در برابر سمیت کبدی ناشی ازCCl4، گالاکتوزامین، استامینوفن و آفلاتوکسین آسپرژیلوس را نشان داده­ اند. اثرات هپاتوپروتکتیو زردچوبه به­ طور عمده به علت ویژگی آنتی­ اکسیدان و توانایی آن در کاهش تولید سایتوکاین­های پیش ­التهابی است. زردچوبه و کورکومین موجب برگشت هایپرپلازی مجاری صفراوی، تغییرات چربی و نکروز ناشی از آفلاتوکسین می­شوند. کورکومینات سدیم با افزایش ترشح صفراوی نمک­ های صفرا، کلسترول و بیلی روبین و افزایش حلالیت صفرا، اثرات کلروتیک خود را نشان می­دهد لذا احتمال دارد در پیشگیری و درمان سنگ کیسه صفرا نقش داشته باشد. در یک بررسی، طی 8 هفته، اثرات هپاتوپروتکتیو عصاره اتانولی ریزوم زردچوبه در یک مدل سیروز کبدی ناشی از تیوآستامید در رت مطالعه شد. محققین نتیجه گرفتند اثرات آنتی اکسیدان و ضد التهابی عصاره اتانولی ریزوم زردچوبه می­تواند پیشرفت سیروز کبدی را مهار کند و موقعیت نرمال کبد حفظ می­شود. همچنین در بررسی اثرات عصاره آبی ریزوم زردچوبه در موش‌های آلبینو سوییسی دچار مسمومیت با CCl4 مشخص شده که این عصاره دارای اثرات ایمونوتراپیوتیک است و می­تواند سمیت کبدی را برطرف نماید. در این مطالعه عصاره ریزوم زردچوبه موجب کاهش مقدار SGOT(AST)، (ALT) SGPT و بیلی روبین شد. در بررسی تاثیر عصاره هیدروالکلی ریشه قاصدک روی فیبروز کبد موش ناشی از CCl4، مشخص شده که اثر درمانی این عصاره با غیرفعال کردن سلول­های ستاره ای کبد (stellate) و افزایش توانایی بازسازی کبد رخ می­دهد.

این مطالعه یک سند علمی برای اثبات کاربرد سنتی ریشه قاصدک در اختلالات کبدی است. علاوه بر این در یک بررسی در موش مشخص شده اثر هپاتوپروتکتیو عصاره برگ قاصدک در برابر سمیت کبدی ناشی از استامینوفن، به علت ویژگی آنتی اکسیدانی این عصاره است. مکانیزم احتمالی، جمع­ آوری گونه­ های اکسیژن فعال (ROS) و گونه­ های نیتروژن فعال است که با ترکیبات فنلی موجود در عصاره مرتبط می­ باشد. همچنین در بررسی دیگری مشخص شده که عصاره ریشه قاصدک با افزودن پتانسیل آنتی اکسیداتیو و کاستن از پراکسیداسیون چربی؛ در برابر سمیت کبدی ناشی از الکل اثر محافظتی دارد.