احتمالا روغن جوجوبا را به عنوان یکی از مواد مکمل در تولید کرم‌ها و لوازم بهداشتی نرم‌کننده‌ی پوست می‌شناسید. اما این روغن به تنهایی هم فواید مرطوب‌کنندگی و التیام‌بخشی بالایی دارد. شاید کنجکاو شده باشید بدانید روغن جوجوبا چیست و چه خواصی دارد. برای آشنایی با خواص روغن جوجوبا برای مو، پوست و… این مطلب را تا انتها بخوانید.

روغن جوجوبا چیست؟

«روغن جوجوبا» (Jojoba oil) روغنی مایع است که از دانه‌ی گیاهی به همین نام گرفته می‌شود. درختچه‌ی جوجوبا یا هوهوبا بومی مناطق جنوب آریزونا، جنوب کالیفرنیا و شمال غربی مکزیک است. این روغن از گذشته‌های بسیار دور توسط بومیان این مناطق مصرف دارویی داشته. سرخ‌پوستان آمریکا آن را به عنوان درمان زخم و کبودی استفاده می‌کردند. امروزه روغن جوجوبا تبدیل به یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان آکنه، پسوریازیس، آفتاب‌سوختگی و زبری پوست شده است. برخی هم برای درمان ریزش مو از این روغن استفاده می‌کنند، چرا که می‌تواند رویش مو را تحریک کند.

دانه‌های جوجوبا از نظر ظاهری، کمی شبیه به دانه‌های قهوه هستند؛ اما اغلب بزرگ‌ترند و همه شبیه به هم نیستند. ساختار روغن جوجوبا با دیگر روغن‌های گیاهی تفاوت دارد؛ چراکه این روغن در اصل نوعی موم اشباع‌نشده است. روغن جوجوبا به عنوان یک موم در محافظت، کنترل رطوبت و نرم کردن پوست و مو بسیار مفید است. به علت داشتن اسیدهای چرب اشباع‌نشده، این روغن در دمای اتاق کاملا به شکل مایع درمی‌آید و برخلاف روغن‌های دیگر عمر طولانی دارد و زود فاسد نمی‌شود. همین موضوع یکی از ویژگی‌هایی است که این روغن را تبدیل به گزینه‌ی خوبی برای استفاده در محصولات آرایشی و بهداشتی می‌کند. با استفاده از این روغن داروسازان نیازی به استفاده از مواد نگهدارنده‌ی شیمیایی به میزان زیاد نخواهند داشت.

همچنین، روغن جوجوبا منبع خوبی از مواد مغذی مورد نیاز بدن از جمله ویتامین E، ویتامین B کمپلکس، سیلیکون، کرومیوم، مس، و زینک است. این روغن ۸۲ درصد ید دارد و همین ماده است که روغن جوجوبا را به یک التیام‌بخش خوب تبدیل می‌کند. اسیدهای چرب این روغن هم شامل ۱۳.۶ درصد اسید اوره، ۷۱.۳ درصد اسید گادئولیک و ۱۱.۲ درصد اسید اولئیک می‌شود.

در ادامه نگاهی به مهم‌ترین خواص روغن جوجوبا می‌اندازیم که مورد تأیید متخصصان هستند.

۱. خواص روغن جوجوبا برای پوست

غدد چربی پوست یا غدد سبابه، غددی میکروسکوپی‌اند که چربی طبیعی پوست یا سبوم را تولید می‌کنند. بافت و عملکرد سبوم بسیار شبیه به روغن جوجوبا است. با افزایش سن ترشح چربی طبیعی پوست به مرور کم می‌شود و به همین دلیل دچار پوست خشک، موی خشک و حتی شوره و خارش سر می‌شویم. روغن جوجوبا برای پوست نقش سبوم را بازی می‌کند.

از طرف دیگر، در سنین رشد و زمانی که دچار اختلال‌های هورمونی می‌شویم، ترشح سبوم افزایش پیدا می‌کند. این اتفاق منجر به پوست چرب، جوش و آکنه می‌شود. روغن جوجوبا می‌تواند این چربی اضافه را کنترل و از تشکیل لایه‌های چسبنده روی پوست جلوگیری ‌کند. این مزیت روغن جوجوبا را تبدیل به یک درمان خانگی خوب برای جوش و آکنه و البته یک درمان طبیعی برای اگزمای پوستی می‌کند.

بیشتر بخوانید: ۸ ماسک موثر برای درمان جوش، چروک و التهاب پوست

روغن جوجوبا آب‌رسان است، به این معنی که هم پوست را نرم و هم از تحریک آن جلوگیری می‌کند. خشکی پوست به دلیل کم‌آبی لایه‌های بالایی پوست اتفاق می‌افتد. روغن جوجوبا برای پوست مانند یک لایه محافظ عمل و علاوه بر آب‌رسانی، رطوبت را درون این لایه حفظ می‌کند. می‌توانید از این روغن طبیعی برای تمام نقاط بدن مثل صورت، گردن، دست‌ها، پاها و حتی موها استفاده کنید.

۲. یک پاک‌کننده‌ی آرایش طبیعی است

استفاده از روغن جوجوبا برای پاک کردن پوست صورت کاملا بی‌خطر و مفید است. به جای استفاده از محصولات پاک‌کننده‌ی آرایش با ترکیبات شیمیایی، می‌توانید ذرات گرد و غبار، مواد آرایشی و باکتری‌های محیطی را با استفاده از این روغن از پوست خود پاک کنید. حتی استفاده کردن از روغن جوجوبا برای دور چشم هم اشکالی ندارد؛ چراکه این روغن کاملا ضد حساسیت است.

۳. یک کرم اصلاح مناسب است

اگر برای اصلاح موهای خود از تیغ اصلاح استفاده می‌کنید، می‌توانید روغن جوجوبا را جایگزین ژل یا کرم اصلاح کنید. این روغن به دلیل خاصیت مومی که دارد، از بریده شدن و سوزش پوست بعد از اصلاح جلوگیری می‌کند. برخلاف دیگر کرم‌های اصلاح، روغن جوجوبا ۱۰۰ درصد طبیعی است و نه‌تنها باعث بسته شدن منافذ پوست نمی‌شود، بلکه منافذ را تمیز می‌کند. برای اصلاح و بعد از اصلاح از روغن جوجوبا استفاده کنید تا پوست درخشان، یکدست و بدون زخم و بریدگی داشته باشید.

۴. سرعت التیام زخم را افزایش می‌دهد

روغن جوجوبا به هیچ عنوان باعث بسته شدن منافذ پوست نمی‌شود. ممکن است پیش خود بگویید چربی اضافه روی پوست باعث بسته شدن منافذ و ایجاد جوش صورت خواهد شد. اما این روغن در واقع از پوست شما در برابر جوش محافظت می‌کند؛ چون خاصیت پاک‌کنندگی بالایی دارد و باکتری‌های مضری که باعث جوش صورت می‌شوند را از بین می‌برد. علاوه بر این، آنتی‌اکسیدان موجود در این روغن به رفع چین و چروک صورت و جلوگیری از پیری زودرس پوست کمک می‌کند.

روغن جوجوبای اصل توانایی سرعت بخشیدن به روند بهبود زخم را دارد. براساس نتایج تحقیقاتی که در ایتالیا انجام شد، روغن جوجوبا سرعت بسته شدن زخم را زیاد و کلاژن‌سازی را تحریک می‌کند.

در تحقیقات دیگری که در آلمان انجام شد متوجه شدند، روغن جوجوبا قابلیت کاهش ضایعات پوستی و افزایش سلامت پوست تحت شرایط مختلف را دارد. این تحقیقات روی ۱۹۴ شرکت‌کننده انجام شد که دو یا سه بار در هفته از ماسک صورت خاک رس و روغن جوجوبا استفاده کرده بودند. ۵۴ درصد از شرکت‌کننده‌ها کاهش ضایعات پوستی، بعد از ۶ هفته استفاده از ماسک را گزارش دادند.

۵. فواید روغن جوجوبا برای مو

روغن جوجوبا برای مو هم بسیار مفید است؛ چراکه رطوبت از بین رفته‌ی مو را جبران می‌کند، باعث بهبود بافت مو می‌شود و خشکی پوست سر و شوره را از بین می‌برد. می‌توانید از این روغن برای درخشنده‌تر کردن و از بین بردن وز موها استفاده کنید. این روغن گزینه‌ی بسیار بهتری نسبت به نرم‌کننده‌ها و دیگر محصولات آرایشی و بهداشتی مو است؛ چراکه همگی آن‌ها از ترکیبات شیمیایی ساخته شده‌اند و به مرور موهای شما را خشک‌تر و وزتر می‌کنند.

کافیست برای باز کردن گره موهای خود، چند قطره روغن جوجوبا روی برس خود بریزید و سپس موها را برس بکشید. با این کار برس شما نرم‌تر و روان‌تر حرکت می‌کند و باعث شکستن یا کنده شدن موها نمی‌شود.

یکی دیگر از فواید روغن جوجوبا که در چند سال اخیر توجه زیادی به آن شده است، کمک به درمان آلوپسیا یا طاسی منطقه‌ای سر است که طی آن موها به دلیل عفونت قارچی یا آسیب دیدن پیاز و فولیکول مو از بین می‌روند.

تحقیقات نشان داده است که آروماتراپی در درمان آلوپسیا و ریزش مو مؤثر است. در یکی از تحقیقات در دانشگاه پزشکی مریلند متوجه شدند که ماساژ دادن پوست سر توسط ترکیبی از چند روغن طبیعی باعث تقویت رشد مو می‌شود. روغن‌هایی مانند روغن اسطوخودوس، روغن رزماری، روغن آویشن و روغن سدر، روغن‌هایی هستند که تاثیر آن‌ها در این زمینه ثابت شده است.

بیشتر بخوانید: چطور با دیتاکس مو از شر چربی، پوسته و شوره سر خلاص شویم؟

از آنجا که ممکن است برخی از افراد به بعضی از «روغن‌های اسانس» حساسیت داشته باشند، محققین توصیه می‌کنند این روغن‌ها را برای استفاده با روغن جوجوبا ترکیب کنید تا از حساسیت‌های پوستی پیشگیری شود. می‌توانید ۶ قطره از روغن اسانس مورد نظر خود را به ازای هر یک قاشق غذاخوری روغن جوجوبا استفاده و از این ترکیب به عنوان یک درمان طبیعی برای ریزش مو استفاده کنید. این نوع ترکیب با رفع خشکی مو و ذخیره رطوبت در پوست سر، محیط مناسب‌تری برای رشد مو ایجاد می‌کند.

۶. ویتامین E دارد

ویتامین E در واقع نقش یک آنتی‌اکسیدان را بازی می‌کند که با قوی کردن دیواره‌ی مویرگ‌های موجود در پوست، باعث افزایش نرمی و انعطاف‌پذیری آن می‌شود و مانند یک ماده‌ی مغذی ضد پیری در بدن عمل می‌کند. تحقیقات نشان داده است که ویتامین E به کاهش التهابات هم در بدن و هم پوست کمک می‌کند. همچینین، خاصیت آنتی‌اکسیدانی ویتامین E در پیشگیری از سرطان به کسانی که در معرض سیگار  یا اشعه‌های فرابنقش خورشید قرار می‌گیرند کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: ۱۱ خاصیت مهم ویتامین E برای پوست، مو و سلامتی

روغن جوجوبا حاوی ویتامین E است. این ویتامین در اثر استفاده از طریق لایه‌ی بیرونی پوست جذب می‌شود و می‌تواند در درمان مشکلاتی مانند آفتاب‌سوختگی، که یکی از عوامل سرطان پوست است، مؤثر باشد. از آنجا که این روغن تکثیر سلولی را سریع می‌کند، در درمان جای زخم، جای جوش و چین و چروک هم مؤثر است. از دیگر خواص ویتامین E می‌توان به توانایی ضخیم کردن موها اشاره کرد که به دلیل تأثیر آنتی‌اکسیدانی و نرم‌کنندگی آن است.

۷. ویتامین B کمپلکس دارد

ویتامین‌های گروه ب هم در بدن ما به عنوان آنتی‌اکسیدان عمل می‌کنند. این ویتامین‌ها به بدن کمک می‌کنند تا با رادیکال‌های آزاد مبارزه و از آسیب‌هایی که به سلول‌ها می‌رسانند جلوگیری کند. ویتامین‌های گروه B برای پوست و تنظیم هورمون‌های بدن بسیار مناسب هستند. برای مثال ویتامین B5 به درمان واکنش‌های پوست در اثر رادیوتراپی کمک می‌کند، سرعت بهبود زخم و بریدگی را بهبود می‌بخشد و همچنین ظهور لک و علائم پیری را به تعویق می‌اندازد.

۸. با قارچ و عفونت مبارزه می‌کند

از دیگر فواید روغن جوجوبا می‌توان به خاصیت ضد قارچی و ضد التهابی آن اشاره کرد. این روغن را می‌توان برای درمان قارچ ناخن پا، بیماری پای ورزشکاران (نوعی بیماری قارچی) و رفع زگیل استفاده کرد. در تحقیقاتی که در سال ۲۰۰۵ انجام شد، روغن جوجوبا قادر به کاهش علائم التهاب در گوش و پنجه‌های موش‌ها بود. همچنین از گسترش زخم جلوگیری و بهبود آن را تسریع بخشید.

همانطور که متوجه شدید این روغن طبیعی فواید زیادی دارد. می‌توانید این روغن را برای مقاصد مختلف مانند نرم کردن پوست صورت، نرم کردن مو، پاک کردن آرایش، بالم لب، پیشگیری از عفونت و قارچ پا و مبارزه با پیری استفاده کنید.

روغن جوجوبای اصل را می‌توانید از عطاری‌های معتبر و شناخته شده یا به صورت بسته‌بندی‌شده از برندهای آرایشی و بهداشتی معتبر تهیه کنید.

طرز تهیه سرم ضد پیری خانگی با روغن جوجوبا

این سرم صورت ضد چروک را برای ۱۵ مرتبه می‌توانید استفاده کنید.

۴ قاشق چای‌خوری روغن جوجوبا

۴ قاشق چای‌خوری روغن گل پامچال شب (گل مغربی)

۴ قاشق چای‌خوری روغن هسته‌ی انار

۱۵ قطره ویتامین E

۲۰ قطره روغن اسطخودوس

۱۰ قطره روغن دانه هویج

همه مواد را باهم ترکیب کنید و در یک شیشه دربسته تیره رنگ بریزید. این ترکیب را هر روز صبح و شب قبل از خواب به صورت ماسک روی صورت و گردن خود بمالید.

عوارض احتمالی روغن جوجوبا

استفاده از روغن جوجوبا برای اکثر افراد حتی زنان باردار و شیرده، بی‌خطر است. عوارض جانبی احتمالی این روغن شامل خارش و واکنش حساسیتی می‌شود. روغن جوجوبا به هیچ  عنوان خوراکی نیست چراکه حاوی اسید اوره است. اسید اوره می‌تواند آسیب جدی به قلب برساند و مصرف خوراکی آن عوارض جدی در پی دارد. پس روغن جوجوبا را فقط به صورت موضعی استفاده کنید.